Andora

Andora jedno z najmniejszych państw w Europie znajdujące się pod protektoratem Francji i Hiszpanii całkowicie otoczone jest malowniczymi o każdej porze roku Wschodnimi Pirenejami. Panoramę Pirenejów w całej swej krasie mogliśmy oglądać z autostrady pokonując odległość ze znanej miejscowości francuskiej Lourdes do Andory.

Oczywiście do samego Księstwa Andory autostradą nie można dojechać, na przeszkodzie stoją łańcuchy górskie Pirenejów, a jeszcze na szczęście dla turystów nie wykopano sieci tuneli, które wprawdzie ułatwiłyby pokonywanie drogi, ale z pewnością pozbawiłyby cudownych przeżyć jakie daje jazda po górskich serpentynach z migającymi za oknem samochodu widokami gór porośniętych lasami lub często widocznych groźnych grani podobnych do naszych tatrzańskich, malowniczych jeziorek i stawów, czy też ciekawych zabudowań z szarych granitowych łupków. W zasadzie wszystkie drogi prowadzące do Andory i te południowe z Hiszpanii oraz północne i  północno –  wschodnie z Francji dają nam możliwości podziwiania pięknych pejzaży Pirenejów, które dotychczas nie były za bardzo doceniane przez Europejczyków, ale na szczęście się to zmienia.

Mapa topograficzna Andory (w j. angielskim). Źródło: By Eric Gaba (Sting – fr:Sting), English translation: User:Goldsztajn – Own work ;Topographic data from the NASA Shuttle Radar Topography Mission (SRTM3 v.2) (public domain) edited with 3DEM and dlgv32 Pro and vectorized with Inkscape ; UTM projection ; WGS84 datum ; shaded relief (composite image of N-W, W and N lightning positions) ;Reference used for the additional data :* Topographic maps available on the site of the Ministeri d’Urbanisme i Ordenament Territorial of Andorra ;* Géoportail France ;Approximate scale of topographic data : 1:400,000 (accuracy : about 100 m) ;Note : The shaded relief is a raster image embedded in the SVG file., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6370774

Pireneje góry niezwykle piękne, góry młode wypiętrzone w tej samej orogenezie co Alpy i Karpaty, zbudowane ze skał krystalicznych i osadowych, rozciągają się od Oceanu Atlantyckiego na zachodzie po morze Śródziemne na wschodzie. 450 km łańcuch górski oddziela półwysep Iberyjski od pozostałej części Europy. Powierzchnia gór wynosi 55 375 km², natomiast szerokość pasma górskiego waha się od 50 km do 150 km. Pireneje pod względem wysokości znajdują się na 3 miejscu w Europie – po Alpach i Górach Betyckich, te ostatnie możemy podziwiać z autostrady jadąc z Andory do hiszpańskiej Granady. Pireneje stanowią naturalną granicę pomiędzy Francją i Hiszpanią, przy czym do Francji należy 25% powierzchni tych gór, a 75 % należy do Hiszpanii. Ponad 200 pirenejskich szczytów osiąga wysokość 3ooo m n.p.m.

Pireneje są niezwykle piękne, bardziej dzikie niż Alpy czy nasze Tatry i też rzadziej odwiedzane. I jak wcześniej wspominałam zachwycają pięknymi krajobrazami, niezwykłą szatą roślinną, światem zwierząt, bogactwem form skalnych i jezior pochodzenia lodowcowego, których na terenie tych majestatycznych gór jest ponad 2500. 

Warto odwiedzić i spędzić trochę czasu w miejscowościach usytuowanych w Pirenejach, bowiem dla gości przygotowano wiele atrakcji zarówno przybywających  latem jak i zimą, można wynająć samochód i wygodnie dojeżdżać do miejsc które chce się zobaczyć, można wynająć rowery i konia aby dotrzeć w bardziej niedostępne miejsca, dla osób uprawiających pieszą wędrówkę przygotowano mnóstwo  świetnie oznakowanych tras. Osoby uprawiające sporty ekstremalne też będą zadowolone z pobytu w Pirenejach. Zimowe atrakcje  ucieszą narciarzy, snowboardzistów, saneczkarzy, czy też łyżwiarzy.

Andora jest znakomitą bazą wypadową na weekendowe wypady dla Francuzów, Hiszpanów czy też Włochów oraz gości i turystów z innych państw i to nie tylko z Europy. Spacerując główną ulicą Andory coraz częściej słyszy się „wiele języków świata”. Powodem tego stanu rzeczy są nie tylko piękne widoki Pirenejów i znakomity klimat wolny od smogu, ale także w wielu przypadkach przede wszystkim to, że cała Andora jest strefą wolnocłową. Stąd też ogromna rzesza gości przyjeżdża tutaj aby kupić alkohol, benzynę, papierosy, perfumy, czy też drogie kosmetyki. Sama nie mogłam się oprzeć pokusie i kupiłam moje ulubione perfumy Chanel N°5, za które w eleganckich drogeriach w Polsce zapłaciłbym ponad dwukrotnie więcej. Bardziej przedsiębiorczych turystom radziłabym zapoznać się z przepisami celnymi obowiązującymi w Andorze, bowiem na granicy urzędują celnicy i żeby nie  tamować ruchu zatrzymują do kontroli losowo wybrane samochody.

Etymologia nazwy Andora ma wiele znaczeń, tzn:

• jedni badacze problemu uważają, że słowo oznaczające kraj pokryty zaroślami jest pochodzenia nawarryjskiego, a inni baskijskiego,
• podobno Saraceni rozpowszechnili nazwę miasta Endor znajdującego się w Starym Testamencie,
• syn króla Karola Wielkiego – Ludwik Pobożny dostrzegł podobieństwo tutejszej doliny do doliny położonej między górą Hermon a górą Tabor w Palestynie,
• niektórzy badacze odnoszą nazwę państwa do hiszpańskiego słowa  „ando”- wysoki i „oro – złoty”,
• niektórzy uważają, że na nazwę miasta mogli mieć wpływ Celtowie, bowiem u nich „an”oznacza wiatr, a „dor” (brama).
• inni uważają, że nazwa pochodzi z hiszpańskiego „andor” po hiszpańsku znaczy wędrować, chodzić, przemieszczać się. Cytowane za Wikipedią (źródło:https://pl.wikipedia.org/wiki/Andora)

Andora jest niezależnym demokratycznym parlamentarnym współksięstwem, na czele którego stoi biskup hiszpańskiego miasta Seo de Urgel oraz prezydent Francji. Ci dostojnicy pełniący funkcję reprezentacyjną mają prawa zgłaszania weta podczas podpisywania ważnych międzynarodowych traktatów. Księstwo posiada 28 osobowy parlament – nazywany Radą Generalną. Andora jest księstwem konstytucyjnym, a władzę sprawuje rząd na czele którego stoi premier. 

W ostatnich latach w Andorze obserwuje się znaczny wzrost ekonomiczny, który przede wszystkim dokonuje się za sprawą gwałtownego rozwoju turystyki, a tym samym napływu ogromnej rzeszy migrantów, którzy w 2002 r. stanowili 62% ogółu ludności. W strukturze ludności przeważają Hiszpanie, Portugalczycy, Francuzi, natomiast rdzenni Andorczycy są mniejszością w swoim kraju. Andora jest krajem o przewadze wyznania rzymskokatolickiego. 

Głównym zajęciem Andorczyków jest praca w firmach obsługujących ruch turystyczny, w szybko rozwijającym się w sektorze bankowym oraz w handlu.  Tradycyjne działalności w rolnictwie, czy też w rękodzielnictwie są obecnie w zaniku. Na powierzchni 462 km żyje wielonarodowościowe społeczeństwo (ponad 78 tys. osób, gęstość zaludnienia 165 osób na km²)  w spokoju i wzajemnej do siebie życzliwości.

Z przyjemnością wędrowałam po stolicy księstwa Andory, wszędzie spotykałam się z wielką uprzejmością i  życzliwością mieszkańców, profesjonalizmem sprzedawców, którzy nie namawiali do kupna rzeczy dla nas niepasujących, a wprost przeciwnie doradzali nam i pomagali w wyborze poświęcając przy tym mnóstwo czasu z uśmiechem na ustach i zaproszeniami na kawę. Andora to kraj nie tylko spokojny, czysty i przyjazny dla gości, ale także ciekawy pod względem klimatycznym, chętnie tam bym wróciła i namawiam do odwiedzenia tego miłego księstwa. 

Andora Centrum. Zdjęcia. Alicja Muszyńska

Andora. Zdjęcie. Alicja Muszyńska

Okolice Andory od strony południowej – granicy z Hiszpanią. Zdjęcie: Alicja Muszyńska

Jezioro w Pirenejach. Zdjęcie: Alicja Muszyńska

Andora. Źródło: http://www.itaka.pl/cms/img/1/ski_maps/andora-vallnord-wstep_f.jpg

Autor artykułu: Alicja Muszyńska