Przemyśl na styku kultur

Przemyśl to jedno z najstarszych miast na terenie dzisiejszej Polski. Pierwsze zmianki na jego temat datuje się na wiek X, czyli czasy, gdy państwowość polska dopiero się kształtowała.

Położenie na styku stref wpływów różnych ośrodków politycznych, które na przestrzeni dziejów istniały w pobliżu, miało decydujący wpływ na burzliwą historię Przemyśla. Miasto bardzo często przechodziło z rąk do rąk, zmieniały się także uwarunkowania demograficzne. Dziś Przemyśl jest, pozostającą w granicach Polski, swoistą mozaiką kultur i religii – a jednocześnie wspaniałym dowodem na różnorodność naszego kraju, która czasami postronnym obserwatorom umyka.

Bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela. Źródła: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Bazylika_archikatedralna_ Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny4.jpg/800px-Bazylika_archikatedralna_Wniebowzi%C4%99cia_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny4.jpg By Ferdziu –        Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=16772667

 Wielokulturowość Przemyśla widać na każdym kroku. Oprócz Polaków, mamy tu wielu Ukraińców, a także Romów. Do czasu holocaustu bardzo znaczący odsetek ludności miasta stanowili Żydzi. Mieszkańcy wyznają bardzo różne religie – jest katolicyzm w obrządku łacińskim, jest również jego wschodnia odmiana. Są prawosławni, protestanci i Świadkowie Jehowy. Ku zaskoczeniu wszystkich tych, którzy tu przyjeżdżają po raz pierwszy – wszystkie te odmienności doskonale ze sobą współgrają. Widać to w architekturze miasta, widać to w życiu codziennym.

Będąc w Przemyślu, warto zwiedzić obiekty sakralne różnych religii, dla każdej z nich wybierając przynajmniej jeden reprezentatywny. Taka wycieczka pozwala zobaczyć kilka unikalnych miejsc i przy okazji lepiej zrozumieć przemyską symbiozę religii.

Dla rzymskich katolików obiektem najwyższej wagi jest w Przemyślu Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela. Odkąd papież-Polak w 1992 roku ustanowił w Przemyślu nową metropolię, bazylika pełni funkcję reprezentacyjnej świątyni archidiecezjalnej. Początki budownictwa sakralnego w tym miejscu datuje się już na XII wiek, ale obecny kształt kościół zaczął przybierać pod koniec XV stulecia. W następnych dekadach świątynia przechodziła wielokrotne modyfikacje i remonty. Ze względu na zagrożenie najazdami tatarskimi i wołoskimi otoczona została umocnieniami obronnymi. W środku znajdują się rozliczne relikwie i dzieła sztuki sakralnej, a także pozostałości po murach dawnej, romańskiej świątyni.

W Przemyślu mieści się również metropolia katolickiego Kościoła wschodniego. Grekokatolicy modlą się w obrządku bizantyjsko-ukraińskim, wewnątrz budynku Soboru świętego Jana Chrzciciela, który do 1991 roku należał do jezuitów. Przez wiele lat był on doskonałym przykładem przemyskiej wielokulturowości. Właścicielami byli katolicy łacińscy, a wewnątrz odprawiane były również msze wedle wschodnich zwyczajów. Świątynia oprócz ciekawej historii posiada także niebanalne zdobienia, które naprawdę warto zobaczyć.

Aby dokończyć poznawanie religii Przemyśla, należy odwiedzić również którąś z cerkwi prawosławnych (a najlepiej obydwie – Narodzenia i Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny). Nie zaszkodzi również przespacerować się ulicą Juliusza Słowackiego i obejrzeć Żydowską Synagogę Scheinbacha.

Mało jest miejsc na mapie względnie monokulturowej Polski, które charakteryzuje taka różnorodność. Kwestie religijne wszak to zaledwie wierzchołek przemyskiej góry lodowej.

Autor: Krzysztof Barcik

---

www.bezprzewodnika.com

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.