Sankt Petersburg – część I – Historia Miasta i moje osobiste wrażenia.

Sankt Petersburg miasto, którym zachwycają się turyści z całego świata, w stosunku do zachodnich metropolii jest miastem stosunkowo młodym. Za datę jego założenia przyjmuje się 27 maja 1703 r. (16 maja 1703 r. według kalendarza juliańskiego). W tym dniu na polecenie cara Piotra I zwanego Wielkim na wyspie Zajęczej położono kamień węgielny pod budowę Twierdzy Pietropawłowskiej. Miasto było budowane w zawrotnym tempie, bowiem już pod koniec wspomnianego roku na wałach ziemnych stanęło 300 armat  (skierowanych ku morzu w celu obrony przez napadami Szwedów), rozpoczęto budowę portu, powstawały budynki mieszkalne i mały drewniany domek dla cara, który zachował się  do dzisiaj. Car pod przymusem ściągał robotników z całej Rosji, do katorżniczej pracy byli zmuszani jeńcy szwedzcy. Budowa Sankt Petersburga była dla cara budową piorytetową, wydał nawet zakaz budowania budynków murowanych w całej Rosji.

Turyści zwiedzający Sankt Petersburg zachwycają się jego pięknem, bogactwem, znakomitymi rozwiązaniami  architektonicznymi i urbanistycznymi zapominają o tym, że budowa miasta pochłonęła wiele istnień ludzkich z powodu niesprzyjających warunków atmosferycznych – niskie temperatury w zimie, bagienne podłoże, zalewanie terenu przez morze, opustoszały teren do którego należało dowozić wszystkie materiały budowlane i żywnościowe. 

Pragnienie Aleksandra Newskiego (1240 -1242) oraz późniejszych władców o stworzeniu Rosji dostępu do Morza Bałtyckiego spełnił Piotr I Wielki, który przyczynił się także do zreformowania kraju wykorzystując do tego celu wiedzę zdobytą na europejskich uczelniach. W 1712 r. Sankt Petersburg stał się stolicą Rosji. Na polecenia cara do tego miasta przeniesiono najważniejsze urzędy państwowe. W 1721 r. został przeniesiony Senat, który uczynił cara Piotra I Wielkiego Imperatorem Wszechrosji. Pierwszą szkołę wyższą – Akademię Morską otwarto w 1715 r., a Akademię Nauk w 1725 r. Dwa lata później udostępniono pierwszy most przez Newę. Po śmierci założyciela i wielkiego budowniczego Petersburga cara Piotra I Wielkiego władzę w Rosji obejmuje caryca Katarzyna I, która swoją działalnością przyczyniła się do rozwoju nauki i kultury.

„Ostatnie dziesięciolecia XVIII w. to czas architektonicznego rozwoju miasta. Rozbudowano wówczas Ermitaż. Sformułowano też zasadę, aby fasady domów były budowane frontalnie do ulic i kanałów, dzięki czemu zabudowa miasta sprawia niezwykle usystematyzowane wrażenie. W połowie XVIII w. miasto zamieszkiwało blisko 100 tys. ludzi, pod koniec stulecia już było 200 tys.” (cytat ze  strony  http://www.petersburg.ovh.org/historia.html.

Sankt Petersburg jest uosobieniem dumy i sławy Państwa Rosyjskiego. Dziewietnastowieczne przysłowie rosyjskie mówi, że Sankt Petersburg to mózg Rosji, Moskwa jest – jej sercem, a Niżny Nowogród – jej portfelem.  

Podczas Wojen Napoleońskich Sankt Petersburg nie został zniszczony, ponieważ cesarz Napoleon skierował swoje wojska na dawną stolicę Rosji – Moskwę.

Ponowny dynamiczny rozwój miasta miał miejsce w drugiej połowie XIX w., z powodu industrializacji. W 1917 r. Piotrogród, bo taką nazwę nosiło wtedy miasto, liczył już 2,5 mln mieszkańców. Wraz z rozwojem przemysłu następował rozwój innych gałęzi gospodarki narodowej handlu i usług, wzrosło zapotrzebowanie na mieszkania oraz nastąpiły przeobrażenia społeczne powstała nowa klasa społeczna – robotników, która coraz głośniej domagała się o swoje prawa.

Sankt Petersburg to miasto trzech rewolucji, a mianowicie: 

• W 1825 r. wybuchło antycarskie powstanie dekabrystów.
• 22 stycznia 1905 r. miała miejsce masakra pokojowej manifestacji robotników przez wojsko carskie na placu Pałacowym. Car Mikołaj I wydał rozkaz strzelania do zgromadzonych na placu ludzi. Skończyło się to strajkiem generalnym w całym Imperium Rosyjskim oraz zapoczątkowało rewolucję proletariacką w latach 1905 – 1907.
• Rewolucja Październikowa 1917 r., której początek w nocy z 24 na 25 pażdziernika obwieścił wystrzał  z okrętu Aurora przycumowanego obecnie  na rzece Newie. Wydarzenia te na wiele, wiele lat zmieniły sytuację polityczną na świecie.

W 1918 r. radziecki rząd postanowił przenieś stolicę socjalistycznego kraju z burżuazyjnego, carskiego Piotrogrodu do Moskwy. Po śmierci Lenina na prośbę narodu zmienili nazwę miasta na Leningrad. 

Największym heroizmem wykazali się mieszkańcy miasta podczas oblężenia przez Niemców podczas II wojny światowej w 1941 r. trwającego przeszło 879 dni. Pomimo, wielkich trudności w wyniku których zmarło 640 tys. ludzi,  z tego 90% z niedożywienia, a tylko 10% wyniku bezpośrednich działań wojennych Niemcy nie zdobyli miasta.

12 czerwca 1991 r. po upadku ZSRR wśród mieszkańców „miasta zwanego Wenecją Północy” przeprowadzono referendum w którym 54% ludności wypowiedziało się za przywróceniem starej nazwy Sankt Petersburg.

W 1990 r. miasto zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Sankt Petersburg tonący w różowej poświacie białych nocy (byłam tam w czerwcu) urzekł mnie od pierwszej chwili gdy po trudach podróży opuściłam dworzec Witebski. Może dlatego, że jestem zodiakalnym rakiem i kocham wodę czułam się tam znakomicie, ponieważ w Petesburgu woda jest wszędzie. Miasto zostało zbudowane na 60 wyspach, które łączy ponad 500 mostów wielkich, średnich, małych i malusieńkich mosteczków, stanowi przepięknie skonstruowaną pod względem architektonicznym i urbanistycznym jedną całość. Można bez końca spacerować tymi samymi uliczkami i placami ozdobionymi rzeźbami, napawać się ich pięknem i za każdym razem dostrzeże się coś nowego.  Dla mnie najpiękniejsze rzeźby z kutego żelaza były te,  które przedstawiały konie i lwy, a wśród nich jeden z najpiękniejszych pomników świata „Miedziany Jeździec”.

Przez Sankt Petersbugg przepływają trzy rzeki, największą z nich jest Newa, która opływając wyspę  Wasiljewską, dzieli się na dwie odnogi – Wielką i Małą Newę. Na południe od niej płyną połączone XVIII – wiecznym Kanałem Kriukowa rzeki Mojka i Fontanka oraz kanał Gribojedowa. Nad Mojką usytuowane są rezydencje arystokracji. Natomiast nad Kanałem Gribojedowa znajdują się kamiennice zamieszkałych w XIX w. kupców, urzędników i robotników i też piękne pod względem architektonicznym.

Za najpiękniejsze mosty w Sankt Petersburgu są uważane – most Egipski spinający brzegi Fontanki, rozpoznawalny dzięki figurom sfinksów, a także most Bankowy nad kanałem Gribojedowa, którego strzegą dwa gryfy. Ponadto w Petersburgo znajduje się pierwszy zbudowany w Rosji most łańcuchowy (1824 r.).

Zabytki Sankt Petersburga, które koniecznie trzeba zobaczyć, napiszę o nich w odrębnych postach. Są to: 

1. Ermitaż, 
2. Wielki Pałac Jekateryniński – Carskie Sioło,
3. Wielki Pałac Peterhof,
4. Pałac Kostantynowski (Strielna),
5. Pałac Amiralicji,
6. Cerkiew Zmartwywstania Pańskiego (Chram na Krwi),
7. Sobór Smolny,
8. Newski Prospekt,
9. Plac Pałacowy,
10. Miedziany Jeździec,
11. Twierdza Pietropawłowska.

W Petersburgu spotkałam się z dużą życzliwością jego mieszkańców, zawsze chętnie pomagali, odpowiadali wyczerpująco na zadane pytania, pomagali w wyborze pamiątek i prezentów szczególnie mocnych trunków na których się zupełnie nie znam. Oczarowało mnie nie tylko miasto i jego mieszkańcy, ale podziwiam z jaką troską dbają o czystość ulic, pomieszczeń publicznych i to nie tylko w centrum miasta, ale także i na jego peryferiach. Pomagają im przy tym odpowiednie przepisy prawne, które są wręcz restrykcyjne, można zapłacić wysoką karę za wyrzucenie papierka na ulicy, za konsumowanie lodów i innych posiłków na ulicy itd. Mieszkałam na polskiej plebani kościoła Rzymskokatolickiego na wyspie Piotrogrodzkiej, warunki były bardzo dobre i pyszne były posiłki. Tak więc z podróży wróciłam w pełni zadowolona, a wrażenia pozostaną mi do końca życia.

Sankt Petersburg. Zdjęcie: Alicja Muszyńska

Autor artykułu: Alicja Muszyńska