Wodospady świata

Jestem zodiakalnym rakiem i nikogo to pewnie nie zdziwi, że kocham wodę w każdej „postaci”. W zasadzie to mogłabym żyć w Holandii mieć dom nad morzem, fotel przystawiony do okna i wpatrywać się w ukochane morze. Lubię też bezkres oceanu, rzeki, jeziora, a nawet niewielkie kałuże, w których tak się lubią taplać dzieciaki i ja do nich też należałam. Ale nade wszystko uwielbiam wodospady, widziałam ich dużo mniejszych większych wszystkie były dla mnie malownicze, ale te wielkie, piękne cuda przyrody były niestety poza zasięgiem moich możliwosci. A marzenia podobno się spełniają, ale chyba nie do końca.

W poście zamieściłam zdjęcia i krótkie opisy wodospadów, które do końca życia bedą mnie fascynowały. Ten post jest chociaż w części spełnieniem moich marzeń.

Na Wydziale Geografii Uniwersytetu Warszawskiego nauczono mnie, że

Wodospad – swobodny, pionowy spadek wody rzecznej, spowodowany istnieniem w korycie rzeki wyraźnego progu skalnego o wysokości od kilku do kilkuset metrów. Wodospad występuje w górnych odcinkach biegu rzek, w miejscach, gdzie rzeka przecina warstwę twardych skał. Skały te, wymywane wolniej niż miękkie podłoże w dolnym biegu rzeki, tworzą stopień, z którego woda spada. Szereg wodospadów nazywa się kaskadą. Wodospad wykonuje u stóp progu ruch wirowy i rzeźbi tam zagłębienie zwane kotłem eworsyjnym. O potędze wodospadu decyduje nie tylko wysokość progu, lecz również liczba wody spadającej w jednostce czasu. Wodospadem o najwyższym pojedynczym progu jest Salto Angel w Wenezueli (979 m).

Najwyższe wodospady świata to: Salto Angel w Wenezueli jednoprogowy wodospad osiągający wysokość 979 m, na drugim miejscu znajduje się Tugela w Południowej Afryce – 948 m, następnie Cataratas las Tres Hermans w Peru – 914 m, Olo’upela w Stanach Zjednoczonych – 900 m, Catarata Yumbilla w Peru – 896 m, Kjelfossen w Norwegii – 840 m, Ramnefjellsfossen w Norwegii 808 m, Mongefossen w Norwegii – 773 m, Gocta w Peru – 771 m, Yosemite w Stanach Zjednoczonych – 739 m, Kukenaam na pograniczu Gujany/Wenezueli – 610 m, Sutherland w Nowej Zelandii – 580 m, Takakkaw w Kanadzie – 503 m, Giètroz w Szwajcarii – 498 m, Ribbon w Stanach Zjednoczonych – 491 m, Wollomombi w Australii – 482 m, Roraima w Gujanie – 457 m, Della w Kanadzie – 440 m, Upper Fall w Stanach Zjednoczonych – 436 m,  Gavarnie we Francji – 421 m, Kalambo na pograniczu Tanzanii i Zambii – 420 m, Lofoi w Demokratycznej Republice Konga – 384 m, Krimmler w Austrii – 381 m, Staubbach w Szwajcarii – 395 m, Girssbach w Szwajcarii – 300 m, Gersoppa w Indiach – 253 m.

Wodospad Salto Angel – to cudowny cud natury jest 15 razy wyższy od znanej i podziwianej przez turystów z całego świata Niagary. Występuje w górnym biegu rzeki Churum, która przepływa przez Płaskowyż Auyantepui w Wenezueli. Wysokość wodospadu wynosi – 979 m, znajduje się na wysokości 1283 m n. p. m., a najwyższy jego spadek obliczany jest na 807 m. Wodospad został odkryty przez przypadek przez amerykańskiego pilota Crawforda Angela poszukującego w 1933 r. Złotej Rzeki i Złotego Miasta.

Ten cudowny widok wodospadu spowodował jego ponowny przylot do tego regionu w 1937 r. wraz żoną i przyjacielem. Eskapada nie wpełni się udała, ponieważ z powodu awarii samolotu pilot musiał lądować na szczycie góry Auyantepuy. Podróżnicy musieli przez kilkanaście dni przedzierać się przez dżunglę do miejsca w którym otrzymali pomoc. Natomiast samolot przebywał na miejscu wypadku przez 33 lata, po czym został sciągnięty przez helikopter i można go zobaczyć w Muzeum Aviation w Maracay. Dla upamiętnienia wydarzenia w miejscu wypadku postawiono replikę samolotu .

Najwięcej wody prowadzą: Inga (średni roczny przepływ 41 400 m³/s) i Wodospady Livingstone’a (35 110 m³/s) w Demokratycznej Republice Konga (dawny Zair).

 

Na rzece Kongo – drugiej pod względem wielkości rzece Afryki znajduje się wiele potężnych wodospadów, ponieważ leniwie płynąca rzeka w pewnych miejscach natrafia na przeszkody skalne w postaci progów lub przewężeń, które powodują znaczne spiętrzenia wody, a w następstwie wodospady. Najpotężniejsze z nich to Wodospady Stanley’a, Wodospady Livingston’a i Wodospady Inga.

Najpotężniejsze wodospady świata – Wodospady Livingston’a znajdują się na rzece Kongo w Republice Konga. Wysokość wodospadów jest niewielka wynosi bowiem tylko 40 m, ale ciągną się one na przestrzeni 350 km i przecinają Góry Krystaliczne. Ich średni roczny przepływ  wynosi 35110 m³/s, a lubiana przez turystów Niagara ma tylko 5936 m³/s.

Wodospady Livingston’a otrzymały swoją nazwę na cześć szkockiego misjonarza Dawida Livingston’a miłośnika i badacza Afryki. Warto podkreślić, że patron tych wodospadów niestety do nich nigdy nie dotarł.

Wodospad Inga jest jednym z najpiękniejszych wodospadów świata.

David Livingstone wspomniany wyżej badacz Afryki odkrył w 1855 r. najpiękniejszy wodospad na tym kontynencie, który nazwał na cześć brytyjskiej królowej – Wodospadem Wiktorii. To niesamowite dzieło przyrody powstało na rzece Zambezi, na pograniczu państw Zimbabwe i Zambii. Przez plemiona afrykańskie zamieszkujące te tereny wodospad był nazywany Mosi – oa – Tunya,  oznacza to w języku plemienia Kololo „Mgła, która Grzmi”.  Jest to tak piękne miejsce na ziemi – znane mi niestety z filmów przyrodniczych, ze zdjęć i publikacji, że sam odkrywca powiedział o nim …”widok jest tak piękny, że muszą się w niego wpatrywać aniołowie w locie”. 

Wodospad Wiktorii jest usytuowany na wysokości 885 m n. p. m., wysokość wodospadu wynosi 108 m, szerokość 1,7 km, posiada tylko jeden spadek.  W porze deszczowej w każdej sekundzie przetacza się tu 9 milionów litrów wody. Zaliczany jest do siedmiu naturalnych cudów świata. Wodospad Wiktorii i Park Narodowy Wodospadów Wiktorii (Victoria Falls National Park) w 1989 r. wpisano na listę dziedzictwa światowego UNESCO. 

Dla osób pragnących doznania mocnych wrażeń podczas swoich eskapad proponuję odwiedzić wodospad w okresie kiedy poziom wody jest wysoki, czyli od kwietnia do czerwca, natomiast dla łazików i sympatyków mokrych kamieni z możliwością przejścia na drugą stronę wodospadu i dostania się na wyspę Livingstone najbardziej odpowiedni okres suchy, tj. miesiące od września do grudnia. Wokół Wodospadu Wiktorii jest przygotowana bogata infrastruktura turystyczna. Dokładnie i w sposób bardzo ciekawy jest to opisane na stronie internetowej.  http://www.africangamesafari.com/wodospad-wiktorii_dodatkowe_informacje.html

Dla mnie najpiękniejszym wodospadem na świecie jest Wodospad Niagara – Niagara Falls. Może to wynika z faktu, że z tych pięknych cudów przyrodniczych jego tylko widziałam i z bliska mogłam podziwiać siłę i piękno tej Kanadyjskiej Podkowy, bo tak wodospad jest nazywany przez Kanadyjczyków – Horseshoe Falls.  Twórcą wodospadów Niagara jest rzeka o tej samej nazwie Niagara, która wypływa z jeziora Erie i płynąc do jeziora Ontario musi pokonać prawie 100 m różnicę wysokości. Długość rzeki wynosi 55 km i dochodząc do progu skalnego spada z wielkim impetem z wysokości 51 m w dół, wykonując ruch wirowy i wpada do wyrzeźbionego przez nią kotła eworsyjnego, aby następnie swobodnie popłynąć, podobnie jak inne amerykańskie rzeki, głębokim kanionem. 

Rzeka Niagara w 90 % przepływa przez Kanadyjską Podkowę, siła tej wody tworzy dużą erozje rzeczną, a przyczyną tego zjawiska jest budowa geologiczna dna rzecznego, które składa się ze skał o różnej odporności, tj: z dolomitów, wapieni, piaskowców, między którymi znajdują się warstwy łupków. Obszar Wodospadów Niagara jest obszarem młodym geologicznie rzeka Niagara powstała po ostatnim zlodowaceniu, czyli 12 tys. lat temu i od tego czasu wodospad cofnął się w górę rzeki o 7 mil.

Rzeka Niagara jest graniczną rzeką między Stanami Zjednocznymi Ameryki a Kanadą, przy czym Wodospod Podkowa w całości należy do Kanady i usytuowany jest w prowincji Ontario. Po stronie amerykańskiej  w stanie Nowy Jork  znajdują się dwa wodospady, tj: – Niagara Amerykańska – można podejść do samej krawędzi wodospadu, ale jest to spacer dla bardzo odważnych i drugi malutki wodospad o romantycznej nazwie Ślubny Welon „American Bridal Veil”. 

Wodospad Niagara jest usytuowany na 99 m n.p.m., wysokość wynosi 51 m, posiada trzy spadki, a Kanadyjska Podkowa ma 790 m szerokości.  

Wokół wodospadów powstały dwa miasta –

• Kanadyjskie Niagara Town w prowincji Ontario. Czyściutkie, miłe miejsce dla turystów, dobrze zaopatrzone w infrastrukturę turystyczną. Są tutaj restauracje, gdzie wydają smaczne posiłki a dla osób oszczędzajacych czas są bary, kawiarnie oraz sklepy wielobranżowe. Najbardziej mi się podobał sklep Bożego Narodzenia z pamiątkami świątecznymi, który jest czynny przez cały rok. Nawet w maju podczas mojego pobytu w tym miasteczku cieszył się on popularnością. Utkwił mi również w pamięci znajdujący się w tym mieście zegar kwiatowy, który bardzo precyzyjnie odmierzał czas, a jego tarcza często się zmieniała, bowiem zależała od kwiatów sezonowych.
• Amerykańskie Niagara Town nie posiada takich możliwości widokowych jak w miasteczku kanadyjskim. W tym celu Amerykanie wybudowali na wyspie Goat Island taras widokowy oraz wieżę obserwacyjną. 

Przygodę z USA rozpoczęłam przejeżdżając most na rzece Niagara. Widoki nie zapomniane, wszystkie trzy wodospady znakomicie były widoczne, nad Podkową unosiła się lekka mgiełka pochodząca z kropelek spadającej wody. Pierwsze co zauważyłam po przekroczeniu granicy to o wiele niższe ceny benzyny niż w Kanadzie i od razu zatankowaliśmy samochod, następnie udaliśmy się do punktu przekraczania granicy, bo jako Polka musiałam uzyskać pozwolenie na wjazd do USA. Mimo ważnej wizy amerykańskiej i ważnego paszportu spędziłam tam prawie dwie godziny, mimo że nie było interesantów. Z chwilą uzyskania pozwolenia wyjaśniono mi, że długo to trwało, ponieważ pracownik nie mógł sobie poradzić z trudnym moim nazwiskiem. Skwitowałam to miłym uśmiechem. Następnie chcieliśmy sie dostać do centrum miasta, ale pomyliliśmy drogę i znaleźlismy się w rejonie bocznicy kolejowej, gdzie ogarnęło mnie przerażenie. W najbogaszym państwie świata zobaczyłam wielką nędzę – dużo brudu, szopy zrobione z puszek po konserwach i widziałam napisy Polish Ham. W centrum było już przyjemnie, Niagara to typowe amerykańkie miasteczko, w którym zjedliśmy smaczny tańszy niż w Kanadzie obiad.

Do Kanady wracaliśmy już bez problemów tą samą drogą i gdy znależliśmy się po drugiej stronie rzeki Niagary – to wydawało mi się, że Kanadyjczycy mają rację, że u nich jest woda bardziej przezroczysta, trawa bardziej zielona i niebo bardziej niebieskie.

Jeden z największych cudów świata mieści się na granicy argentyńsko – brazylijskiej stworzyła go rzeka Iguaçu, która płynie przez płaskowyż pochodzenia wulkanicznego zbudowany ze skał bazaltowych. Został uformowany w dolnej kredzie ok. 132 milionów lat temu.

Iguazu leży na wysokości 195 m n.p.m, wysokość wodospadu wynosi 82 m. To typowy kataraktalny wodospad. Liczba spadków wynosi 275. Rzeka Iguaçu gdy dopływa do płaskowyżu ma 4 km szerokości. Marzeniem wielu obieżyświatów jest zobaczenie tego wodospadu i moim też, ale pewnie moje marzenia staną się realne dopiero w przyszłym życiu.

Warto podkreslić, że 80 % wodospadu znajduje sie na terenie Argentyny, natomiast 20% na terenie Brazylii. Wodospad Iguazu ma szerokość 2 km, słychać go w promieniu 20 km. Największa kataraktą wodospadu Iguazu jest Diabelska Gardziel. Najbardziej efektownie wygląda w porze deszczowej, czyli należy go zwiedzać od listopada do marca, chociaż w innych miesiącach też wygląda urokliwie, wiem to od osoby, która miała szczęście go zobaczyć. Podczas suszy może zamierać i tak się stało w 1934 r. i 1978 r.

Niewątpliwie  Wodospad Iguazu jest atrakcją turystyczną i z myślą o turystach powstała tu infrastruktura turystyczna. Wybudowane kładki i pomost nad rzeką pozwalają zbiżyć się do wodospadu i zachwycać się jego pięknem.

Wodospad Huangguoshu – Jest to jeden z największych wodospadów w południowych Chinach i we wschodniej Azji. Znajduje się na rzece Haishui He w prowincji Guizhou i jest wysoki na 78 m i 81 m szerokości. Toczące się leniwie wody rzeki Haishui He nagle natrafiąją na  próg skalny, w dole gromadzą się w kotle z którego ponownie wypływają ale już znacznie mniejszym wodospadem.  

Z przykrością muszę stwierdzić, że w swoich podróżach po Chinach niestety nie dotarłam do tego ciekawego pod względem przyrodniczym miejsca, ale ze znajomości literatury tego zjawiska mogę stwierdzić, że jest ono godne zobaczenia.  

Autor artykułu: Alicja Muszyńska

Więcej informacji znajdziecie na stronach:

http://www.africangamesafari.com/wodospad-wiktorii_dodatkowe_informacje.html

Wodospad Niagara – informacje, ciekawostki, wycieczki – PORADNIK