Carcassonne – Cytadela nad Cytadelami
Od wielu lat marzyłam, żeby zwiedzić jedną z największych atrakcji turystycznych południowej Francji – średniowieczną twierdzę „Cytadelę nad cytadelami” – Carcassonne składającą się z dwóch urbanistycznych kompleksów, tj:
- warownego górnego miasta – Cite. Ogromna forteca umieszczona w 1997 r. na liście światowego dziedzictwa UNESCO otoczona jest 2 milowym dwupasmowym pierścieniem murów obronnych z bramami i barbakanami oraz potężnymi 53 wieżami. Dookoła fortecy rozciągały się głębokie fosy. Twierdza ukazująca się turystom stojącym u jej podnóża wywiera na nich ogromne wrażenie, mimo że nie należy ona do największych na świecie.
- Miasto dolne (La Villa Basse) znacznie młodsze od twierdzy położone jest po drugiej stronie rzeki Aude, która od wieków przepływa przez Carcassonne.
Średniowieczna twierdza Carcassonne zajmująca obecnie powierzchnię 65,08 km² była twierdzą graniczną między Francją i Aragonią.
Carcassonne położone jest w południowej Francji w dawnej prowincji Langwedocji na szlaku często uczęszczanym od czasów starożytnych po czasy obecne. Ten bardzo wygodny do podróżowania trakt łączy Pireneje z Masywem Centralnym – górami Sevan. Tutaj pod Carcassonne nad rzeką Aude krzyżowały się szlaki handlowe kupców wędrujących z półwyspu Iberyjskiego do Europy Centralnej oraz wielu armii maszerujących od Morza Śródziemnego po Atlantyk. O kontrolę nad tym terenem przelewali krew Rzymianie, Wizygoci, Saraceni oraz coraz to nowi najeźdźcy.
Liczba mieszkańców Carcassonne nie przekracza 50 000. Od Tuluzy jest oddalone o 90 km. Samochodem trasę tę można pokonać w niecałą godzinę. Obecnie region ten cieszy się również wielkim powodzeniem. Liczba nowoczesnych najeźdźców zwanych turystami co roku przekracza 3 mln osób. Carcassonne jest lubiane przez turystów, ponieważ zadawala wszystkich przyjezdnych, bowiem oprócz wspaniałych zabytków i uroczych widoków jest tutaj znakomita infrastruktura turystyczna. Sieć hoteli, hotelików, pensjonatów, kwater prywatnych jest dostępna dla wszystkich, zarówno dla tych z „grubymi portfelami” uwielbiającymi wygodę i luksusy, jak również i dla osób mniej wymagających, którym do szczęścia wystarcza skromne, czyste, schludne i niedrogie lokum. Ta znakomita baza turystyczna przy miłej atmosferze stwarzanej przez mieszkańców Carcassonne czeka na tych wszystkich, którzy pragną znaleźć ukojenie pośród rozległych na tym terenie winnic. Najlepiej odwiedzać Carcassonne we wrześniu w okresie winobrania, gdzie oprócz pysznych świeżych owoców dostępnych prosto z krzaków, można uczestniczyć w wielu ciekawych imprezach związanych z winobraniem.
Jak głoszą podania ludowe nazwa Carcassone oznacza Pani Woła i wywodzi się z czasów, kiedy Pani na zamku Lady Carcass nie poddała zamku wojskom Karola Wielkiego i swoje zwycięstwo ogłosiła odgłosami fanfar. Konstrukcja zamczyska jest pod względem militarnym znakomicie przemyślana, bowiem 30 wewnętrznych wież jest oddalonych od siebie na odległość lotu strzały. W ten sposób w razie napadu wroga mogły nawzajem sobie pomagać i wziąć najeźdźców w krzyżowy ogień działań wojennych. Od wschodu dostępu do twierdzy broniła również niedostępna brama – Porte Norbonnaise oraz biegnący między dwiema liniami murów piaskowy pasaż w którym atakujący wróg był oblewany gorącą smołą i ogniem ze znajdujących się baszt i murów. Następną pułapką na wroga były Stalowe Wrota i umieszczona w nich pułapka, która miażdżyła atakujących. Od zachodu przy Zamku Hrabiego znajduje się również brama broniąca tej średniowiecznej cytadeli Porte de I’Aude. W czasach średniowiecza twierdza Carcassonne była nie do zdobycia.
Z badań archeologicznych wynika, że już w VI wieku p.n.e. na terenie Carcassonne istniał obwarowany gród, który został usytuowany w miejscu chronionym ukształtowaniem terenu. W 27 r. p.n.e. według istniejącej historycznej dokumentacji osada ta otrzymała nazwę łacińską Colonia Iulia Carsaso. Na przełomie III wieku i IV wieku wzmocniono ochronę osady poprzez zbudowanie muru obronnego o długości 1200 m.
W V wieku miasto zdobywają drapieżni i bezwzględni Wizygoci, którzy byli w stałym konflikcie z władcami państwa Franków. Pod koniec panowania Wizygotów w Carcassonne założono biskupstwo. W 724 r. ekspansja Arabów na półwysep Iberyjski oraz na Południową Francję spowodowała, że Carcassonne przechodzi pod władanie najeźdźców, aż do 759 r. w którym zostali wypędzeni przez Pepina Krótkiego.
Ważną datą dla Carcassonne jest rok 1096, w którym rozpoczęto budowę katedry romańskiej. Okres największej świetności dla Carcassonne przypada na wiek XII w którym żelazną ręką w twierdzy i rozległych posiadłościach rządził ród Trancavell. Bogactwo rządzącej rodziny i mieszkańców grodu było wynikiem zawierania wielu korzystnych transakcji handlowych, bowiem sprzyjało temu (jak wcześniej wspomniałam w tym poście) położenie miasta na trasie krzyżujących się szlaków. Około roku 1130 ród Trancavell wzniósł na terenie twierdzy potężny zamek Chateau – Contal, który był wielokrotnie atakowany, ale nigdy nie zdobyty. Był to ostatni bastion schronienia dla ludności dolnego miasta.
Wiek XII był okresem ważnym dla Carcassonne i to nie tylko z tych powodów, które powyżej opisałam, ale również dlatego, że narodziła się nowa wiara – Katarów. Uznawali oni Jezusa Chrystusa i w tym tylko byli podobni do chrześcijan. Katarowie (oznacza po grecku czysty) wierzyli, że człowiek jest stworem dwóch światów, pierwszy pochodzi od Boga, który stworzył niebiosa i duszę, a świat ludzi, armii, kościołów i papieży jest tworem diabła. Pamiątką po Katarach jest Katarski Kamień z Minerwy. Ta nowa religia szybko pozyskiwała nowych wyznawców, w XIII wieku było ich już dziesiątki tysięcy i mieli coraz więcej wiernych, którzy przyjęli święcenia kapłańskie. Byli to ludzie skromni, odważni i pracowici i szybko zyskali przydomek „Dobrych Ludzi”. Ta ich odmienność nie podobała się możnym ówczesnego świata. Katarowie ze względu na ciągłe szykany i ataki swoje zamki budowali w miejscach trudno dostępnych i wiele z nich zachowało się do dzisiaj i są celem wycieczek organizowanych przez biura podróży.
Do 1200 r. potężne Carcassonne udzielało Katarom schronienia, broniąc ich przez atakami tych, którym ich istnienie nie odpowiadało. W 1208 r. papież Inocenty III bojąc się, że popularność religii chrześcijańskiej może osłabnąć wysłał do Lagwedocji misjonarzy, aby odzyskali region. Niestety jeden z misjonarzy został zamordowany, co spowodowało wypowiedzenie wojny heretykom z Langwedocji. Ponad 20000 armia znakomicie uzbrojonych rycerzy oraz ogromna rzesza najemników wtargnęła do Langwedocji mając obietnice papieża, że ziemie zdobyte będą do nich należały. Tymczasem panująca na zamku Carcassonne rodzina hrabiowska wydaje edykt, w którym oferuje wszystkim osobom zagrożonym dach nad głową i wyżywienie. Krzyżowcy podstępem pokonali Carcassonne poprzez odcięcie miastu dostępu do wody i żywności. Po 9 latach Krzyżowcy zdobyli Tuluzę. W 1226 r. Carcassonne stało się własnością Korony Francuskiej.
Od 1233 r. rozpoczął się mroczny rozdział w historii kościoła katolickiego,który zapoczątkował papież Grzegorz IX. Święta Inkwizycja trwała przez dalsze 400 lat.
W 1244 roku padł ostatni bastion Katarów w Langwedocji. Pamięć o Katarach upamiętnia kamień leżący u podnóża twierdzy z wyrytą na nim inskrypcją „Katarowie ofiary czystej chrześcijańskiej miłości. Marzec 1244 r.”
Niestety, ta wspaniała średniowieczna twierdza nie oparła się nowoczesnej na owe czasy broni armatom wprowadzonych do walk w XVI wieku. Zamek został opuszczony i popadał w ruinę. W XIX wieku jego stan był opłakany, ale dzięki staraniom miejscowych erudytów, rząd francuski postanowił zachować obiekt jako pomnik tolerancji religijnej. Pierwsze środki zostały przeznaczone na rekonstrukcję Carcassonne w 1852 r.
Carcassonne w całości stanowi kompleks zabytkowy, nie miej zwiedzając ten obiekt nie można pominąć:
- bazyliki Saint Nazaire zbudowanej w 1096 r. na wzór rzymskiego kościoła. Nawa i Prezbiterium mają wystrój surowy, ale kompozycja świateł stworzonych przez promienie słoneczne wpadające do kościoła przez cudowne witraże powoduje zachwyt zwiedzających,
- Hotel de la Cité,
- wielka studnia (grand puits).
- mała studnia (petit puits),
- zamek Hrabiego,
- mury obronne.
Wejście do twierdzy jest bezpłatne, bilety się nabywa tylko do zamku Hrabiego i na mury obronne.
Francja. Carcassonne. Zdjęcie. Alicja Muszyńska
Francja. Carcassonne. Zdjęcie. Alicja Muszyńska
Najbardziej malowniczym wejście do twierdzy jest wejście przez zachodnią bramę Porte de I’Aude, do której wiedzie droga od dolnego miasta przez urokliwy zabytkowy most (pokazałam to na zdjęciu powyżej Carcassonne nocą).
Autor artykułu: Alicja Muszyńska