Baranów Sandomierski – Zamek Leszczyńskich

W uroczym miasteczku położonym w województwie podkarpackim, w powiecie tarnobrzeskim w Baranowie Sandomierskim stoi  póżnorenesansowa,  majestatyczna budowla, która swoim pięknem od wieków zachwyca wszystkich gości i turystów, czyli Zamek Leszczyńskich w  Baranowie Sandomierskim, słusznie nazwany „Małym Wawelem”. Ale zanim napiszę słów kilka o zamku pozwólcie, że opowiem co wiem o mieście w którym znajduje się to piękne „zamczysko”.

W mieście położonym nad rzeką Babulówką prawym dopływem Wisły w 2006 r. zamieszkiwało 1453 mieszkańców. W zasadzie Baranów Sandomierski w dziejach naszej państwowości był ściśle związany w Ziemią Małopolską, a geograficznie jest położony na Ziemi Sandomierskiej.

Dzieje historyczne Baranowa Sandomierskiego sięgają dynatii Piastów. Pierwsze wzmianki w dokumentach  pochodzą  z 1135 r. Natomiast, miejscowość uzyskała prawa miejskie w 1354 r. dzięki królowi Kazimierzowi Wielkiemu. W XVI w. nastąpił dynamiczny rozwój miasta w wyniku powstania wielu warsztatów kuśnierskich i szewskich. I od początku tego wieku aż do 1655 r. był jednym z najważniejszych ośrodków kalwinistycznych w Polsce. Przełom XIX w. i XX w. był dla Baranowa Sandomierskiego okresem bardzo nie korzystnym, bowiem miasto utaciło prawa miejskie. Odzyskuje je ponownie w 1934 r. Honorowymi postaciami miasta są tak wybitni mężowie stanu jak Eugeniusz Kwiatkowski, Ignacy Mościcki, Edward Rydz Śmigły.

Zamek w Baranowie Sandomierskim to architektoniczna perełka późnego renesansu. To rezydencja sławnego rodu Leszczyńskich. Zamek został zbudowany w latach 1591 – 1606 na fundamentach istniejącej tu wcześniej twierdzy.

Tę wspaniałą budowlę miałam szczęście oglądać i uczestniczyć w sesjach naukowych odbywających się w salach konferencyjnych zamku kilkakrotnie w swoim dotychczasowym życiu. Pierwszy raz obejrzałam zamek będący jeszcze w ruinie w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych ub. wieku, kiedy to w zabawie na dziedzińcu zamkowym stoczyłam walkę rycerską z kolegą , a za białą broń posłużyły nam kije. Śmiechu było co niemiara, a wspomnienia zostały na całe życie. Kiedy odwiedziłam zamek ponownie po trzech latach było to w roku 1967  już był  kompletnie odrestaurowany i wyglądał przepięknie. Uczestniczyłam wtedy w Międzynarodowym Seminarium poświęconym sytuacji ekonomicznej i politycznej na świecie. Konferencja była zorganizowana przez Radę Uczelnianą ZSP Uniwersytetu Warszawskiego, przyjechali do nas przedstawiciele 19 uniwersytetów z  Europy Zachodniej i Wschodniej. W sumie było okolo 140 uczestników tego seminarium. Mieszkaliśmy wtedy w hotetu „Siarki” położonym w pobliżu zamku – na terenie parku. Obecnie ten hotel już nie istnieje. Natomiast nasze obrady odbywały się w zamkowych salach konferencyjnych. Przywieźliśmy naszych gości wieczorem, już z daleka była widoczna przepiękna sceneria, którą tworzyła iluminacja świetlna zamku. Zrobiło to na naszych gościach niemałe wrażenie. Pamiętam jak Szwedzi powiedzieli do mnie, „że jest tak pięknie jak w bajce”. A później zamek w Baranowie Sandomierskim stawał się coraz piękniejszy, został ponownie odrestaurowany, a dookoła zamku utworzono piękne ogrody. Warto odwiedzić ten miły zakątek Polski.

Obecnie część zamku udostępniona jest dla zwiedzających. W piwnicach znajdują się eksponaty muzealne,  jest wystawa kafli oraz sala wydobycia siarki. Dla mniej wtajemniczonych dodam, że kopalnia odkrywkowa siarki znajduje się w pobliskim  Tarnobrzegu. 

W zamku w Baranowie Sandomierskim jest restauracja i hotel dla potrzeb którego odrestaurowano dawne stajnie. Restauracja Magnacka świadczy usługi w zakresie imprez okolicznościowych. Są to sympozja, wesela, a nawet śluby, bądź inne imprezy rodzinne i firmowe. Restauracja w przygotowywanych dla gości potrawach nawiązuje do regionalnej kuchni polskiej oraz są odtworzane przepisy z Festiwalu Kuchni Dworskiej.

 

Autor artykułu: Alicja Muszyńska